سونوگرافی غربالگری

سونوگرافی غربالگری مجموعه ‌ای از آنالیزهای آزمایشگاهی و سونوگرافی است که در مرحله اول و دوم حاملگی و جهت دسته بندی مادران باردار از حیث برخی نقایص جنین و سندرم در گروههای پرخطر و کم خطر انجام می گیرد.

سونوگرافی غربالگری به چه کسانی توصیه می شود ؟

از آنجا که نقایص و سندرم های مورد بررسی در تست های غربالگری حتی برای خانواده هایی که سابقه ژنتیکی ندارند نیز به میزان کافی مشهود است ، لذا توصیه می شود تمامی مادران باردار در هر رده سنی این تست ها را انجام دهند.

سونوگرافی غربالگری مرحله اول

زمان توصیه شده جهت انجام غربالگری مرحله اول در سه ماهه ابتدایی بارداری می باشد یعنی از 11 هفته لغایت 13 هفته و 6 روز ، چرا که با انجام غربالگری در این دوران می توان احتمال ریسک سندرم داون ( تریزومی 21 ) ، ( تریزومی 18 ) و ( تریزومی 13 ) را معین نمود.

این مرحله از غربالگری شامل یک آزمایش خون و سونوگرافی می باشد که به منظور بررسی ضخامت پشت گردن جنین از طریق سونوگرافی ان تی ( NT ) و نیز وجود استخوان بینی از طریق سونوگرافی ان بی ( NB ) ، انجام می گیرد.

توجه داشته باشید که ضرورت انجام سونوگرافی و آزمایش خون همراه با هم از این حیث است که دقت سونوگرافی ان تی در تشخیص ناهنجاری های مادرزادی به تنهایی 75 درصد است اما در صورتی که با آزمایش خون به طور همزمان انجام گیرد ، صحت آن به 85 درصد خواهد رسید.

سونوگرافی ان تی چیست ؟

سونوگرافی ان تی ، نیز مانند سونوگرافی های معمولی از روی شکم انجام می شود ، البته به ندرت نیاز به سونوگرافی واژینال لازم می باشد تا دید بهتری از جنین به دست آید که هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد. در این سونوگرافی با روشی خاص و دقیق و از طریق بزرگنمایی ضخامت پشت گردن جنین و همچنین وجود استخوان بینی در جنین مورد بررسی قرار می گیرد.

به عنوان مثال عدد ان تی برای ضخامت پشت گردن در جنین هایی که به سندروم داون مبتلا هستند افزایش می یابد. همچنین مشاهده استخوان بینی در جنین علامت خوبی می باشد در حالیکه عدم مشاهده آن مستلزم پیگیری خواهد بود. لازم به ذکر است که در برخی ناهنجاری های مادرزادی چون سندرم داون ، تیغه استخوان بینی جنین تشکیل نمی شود.

چنانچه آزمایشات انجام شده هیچ گونه مشکلی نداشته باشند اما عدد ان تی بیشتر از حد مشخص باشد ، انجام سایر آزمایشات تکمیلی یا آمینوسنتز ضروری می باشد. بنابراین ذره ای خطا در اندازه گیری عدد ان تی می تواند نتیجه غربالگری را تحت الشعاع قرار دهد. تمامی خانم ها در هر سنی به جز سونوگرافی مرحله اول یا ان تی ، می بایست سونوگرافی مرحله دوم یا آنومالی اسکن را نیز انجام دهند.

نتایج سونوگرافی غربالگری مرحله اول

در حالت کلی نتیجه غربالگری مرحله اول برگرفته از سن مادر ، آزمایش های انجام شده و نتیجه سونوگرافی می باشد.  همچنین حاکی از آن است که آیا انجام سایر تست های تشخیصی برای مادر ضرورت دارد یا خیر؟

با انجام سونوگرافی غربالگری مرحله اول می توان به موارد ذیل پی برد :

• سن حاملگی
• زنده بودن جنین
• شنیدن ضربان قلب جنین
• حاملگی های دوقلو
• احتمال وجود سندرم داون
• اختلالات ژنتیکی و کروموزومی
• احتمال بیماری های تریزومی 18 و تریزومی 13

به طور کلی با انجام سونوگرافی های ضروری دوران بارداری مواردی نظیر بارداری خارج از رحم ، سقط جنین ، سن بارداری نامشخص ، علل خونریزی های واژن ، حاملگی چند قلو ، اندازه گیری سطح آمنیوتیک ، وضعیت رشد جنین و ضرورت نیاز به انجام سزارین مورد بررسی قرار گرفته و مشخص می شوند.

سونوگرافی غربالگری مرحله دوم

زمان انجام غربالگری مرحله دوم حدودا طی هفته های 18 الی 22 بارداری می باشد چرا که در این دوران موفولوژی تمامی اندام های جنین تکامل یافته و انجام ارزیابی دقیق از ساختار آناتومیک جنین امکان پذیر خواهد بود. در غربالگری مرحله دوم از رحم مادر و جنین او اسکن انجام می گیرد.

با انجام سونوگرافی غربالگری مرحله دوم می توان به موارد ذیل پی برد :

• تعیین جنسیت قطعی جنین
• بررسی صورت و چهره جنین
• تعیین لب شکری
• تشخیص زود هنگام بیماری های بسیار خطرناک مادرزادی که در صورت عدم تشخیص به موقع ممکن است به اختلال رشد فیزیکی ، عقب ماندگی ذهنی و حتی مرگ جنین بیانجامند.
• بررسی همه اجزای جنین مانند قلب ، ریه ، شکم ، سر ، دست ، پا ، انگشتان وغیره جهت تشخیص بیماری های مرتبط با آن ها
• بررسی ستون فقرات به لحاظ طولی و عرضی جهت اطمینان از قرارگیری کلیه استخوان ها در یک راستا
• بررسی بخش های مختلف جنین از قبیل اندازه محیط سر HC ، اندازه محیط شکم AC و اندازه استخوان ران  FL
• بررسی جفت آمنیوتیک و ارزیابی بند ناف ( لازم به ذکر است که احتمال دارد جفت در دیواره قدامی یا دیواره خلفی رحم یا نزدیک بالا یا پایین رحم قرار  گرفته باشد ، در صورتی که جفت پایین باشد می بایست یک سونوگرافی دیگر در سه ماهه سوم بارداری و به منظور ارزیابی و بررسی موقعیت جنین و جفت انجام گیرد. )

سخن آخر

در خاتمه باید خاطر نشان نمود به طور کلی مقصود از سونوگرافی غربالگری جنین ، مجموعه آزمایشات و سونوگرافی هایی است که طی مراحل مختلفی صورت می گیرد و هدف از آن غربال مادران باردار از منظر برخی نقایص جنین و سندرم ها می باشد تا بر این اساس بتوان آن ها را در گروه های کم خطر یا پرخطر بارداری دسته بندی کرد. مادران باردار می توانند با انجام سونوگرافی به موقع و دقیق از سلامت جنین خود اطمینان حاصل نمایند.

شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر و تعیین وقت معاینه با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.